View original HTML file with complete header information
asti śrīmati+akhilavasudhāsundare candanādrau |
asti śrīmati+akhilavasudhāsundare candanādrau |
gandharvāṇām+kanakanagarī nāma ramyas+nivāsas+| |
haimais+līlābhavanaśikharais+ambaram+vyālikhadbhis+ |
dhatte śākhānagaragaṇanām+yas+surāṇām+purasya|| 1 |
tasmin+ekā kuvalayavatī nāma gandharvakanyā / manye jaitram+mṛdu kusumatas+api+āyudham+yā smarasya| |
dṛṣṭvā devam+bhuvanavijaye lakṣmaṇam+kṣoṇipālam+ |
bālā sadyas+kusumadhanuṣas+saṃvidheyībabhūva|| 2 |
bālyeṣu+ālīṣu+api manasijam+sā+anabhivyañjayantī / pāṇḍukṣāmā katicit+anayat+kātarā vāsarāṇi| |
gantum+deśāntaram+atha madhau+anyathā+eva pravṛttam+ |
gāḍhotkaṇṭhā malayapavanam+sapraṇāmam+yayāce|| 3 |
tvattas+prāṇās+sakalajagatām+dakṣiṇas+tvam+prakṛtyā |
jaṅghālam+tvām+pavana manasas+anantaram+vyāharanti| |
tasmāt+eva tvayi khalu mayā sampraṇītas+arthibhāvas+ |
prāyas+bhikṣā bhavati viphalā na+eva yuṣmadvidheṣu|| 4 |
vīkṣya+avasthām+virahavidhurām+rāmacandrasya hetos+ |
yātas+pāram+pavana saritām+patyus+api+āñjaneyas+| |
tat+tātasya+apratihatagates+yāsyatas+te madartham+ |
gauḍī kṣoṇī kati nu malayakṣmādharāt+yojanāni|| 5 |
tatra+avaśyam+kusumasamaye sa tvayā śīlanīyas+ |
sāndrodyānasthagitagaganaprāṅgaṇas+gauḍadeśas+| |
tat+me+avasthām+kathaya nṛpates+jīvanatrāṇahetos+ |
prādurbhāvas+trijagati khalu tvādṛśānām+parārthas+|| 6 |
hṛtvā+anarghyam+parimalam+itas+candanānokahānām+ |
tūrṇam+tāvat+visṛja malayopatyakākānanāni| | |
yāvat+na+ete nidhuvanakalākelibhājas+bhujaṅgās+ |
bhogavyājāt+culukaculukam+matsarās+tvām+pibanti|| 7 |
śrīkhaṇḍādres+parisaram+atikramya gavyūtimātram+ |
gantavyas+te kim+api jagatīmaṇḍanam+pāṇḍyadeśas+| / tatra khyātam+puram+uragam+iti+ākhyayā tāmrapārṇyās+ |
tīre mugdhakramukatarubhis+baddharekhe bhajethās+|| 8 |
sambhogānte ślathabhujalatāniḥsahānām+vadhūnām+ |
vyādhunvantas+anucitakavarībhāram+avyājamugdham| |
asmin+sadyas+śramajalanudas+saudhajālais+upetya |
pratyāsannās+malayamarutas+tālavṛntībhavanti|| 9 |
krīḍāśailam+bhujaganagarīyoṣitām+kautukam+cet+ |
setum+yāyās+jaladhikariṇas+śṛṅkhalādāma dīrgham| |
bhāti snehāt+avanitanayājīvanāśvāsahetos+ |
laṅkādvīpam+prahitas+iva yas+bāhus+ekas+pṛthivyās+|| 10 |
krudhyadgaurīkarakiśalayākṛṣṭacūḍāsudhāṃśos+ |
drakṣyasi+uccais+kulam+akaluṣam+tatra rāmeśvarasya| / madhyam+yatra trivaliviṣamam+vārasīmantinīnām+ |
hastotkampam+kathayati vidhes+sṛṣṭakāñcīpadasya|| 11 |
līlāgārais+amaranagarasya+api garvam+harantīm+ |
gacches+kāñcīpuram+atha diśas+bhūṣaṇam+dakṣiṇasyās+| |
naktam+yatra praharikas+iva+ujjāgaram+nāgarāṇām+ / kurvan+pāṇipraṇihitadhanus+jāyate pañcabāṇas+|| 12 |
ābhram+līlāvihasitam+iva śyāvatām+abhyupete / sadyas+phenavyatikaramiṣādarpayati+aṃśukāntam(?)| |
ambhaḥkrīḍākutukarabhasabhraṣṭacīnottarīye |
yannārīṇām+urasi subalā vīcihastais+sakhī+iva|| 13 |
manye mokṣas+kaṭhinasuratāyāsalabdhasya tūrṇam+ |
duṣprāpas+te pavana bhavitā colasīmantinībhyas+| / ke vā tāsām+alakaracanālīnanīlīsanāthe |
gaṇḍābhoge malayajapayaḥpicchile na skhalanti|| 14 |
hitvā kāñcīm+avinayavatībhaktarodhonikuñjām+ |
tām+kāverīm+anusara khagaśreṇivācālakūlām| |
kāntāśleṣāt+api khalu sukhasparśam+indutviṣas+api |
svaccham+bhikṣāpravaṇamanasas+api+ambu yasyās+laghīyas+|| 15 |
yā gaṅgā+iva prakṛtisubhagā jāyate keralīnām+ |
kelisnāne kucamalayajais+pāṇḍimānam+dadhānā| |
śaśvadgotraskhalanajanitatrāsalolasya sindhos+ |
udvīcibhrus+caraṇapatanapremavācām+rasajñā|| 16 |
tasyās+līlāsaritas+iva tās+srotasi śroṇidaghne |
toyakrīḍām+yadi vidadhate dākṣiṇātyās+taruṇyas+| |
vīcikṣepais+stanaparisareṣu+astahāreṣu tāsām+ |
muktājālam+racaya tat+apām+bindubhis+kundagaurais+|| 17 |
snigdhaśyāmam+gurubhis+upalais+parvatam+mālyavantam+ |
paśyes+uttambhitam+iva puras+keśapāśam+pṛthivyās+| |
tatra+adya+api pratijharajalais+jarjarās+prasthabhāgās+ |
sītābhartus+pṛthutaraśucas+sūcayanti+aśrupātān|| 18 |
ramyopāntam+saralatarubhis+māṇḍakarṇas+saras+tat+ |
gacches+pañcāpsaras+iti hṛtaprauḍhatāpam+maghonas+| |
yatra+adya+api tridaśataruṇīmugdhasaṃgītimālā |
pūrvapremopagatahariṇaśreṇim+utkaṇṭhayanti|| 19 |
krīḍāśokakramukabahulārāmaramyopakaṇṭhās+ |
sampatsyante pathi pathi tava prītaye prasthitasya| |
pīnottuṅgastanabharanamatpāmarīpremalobhāt+ |
nirvicchedabhramitapathikās+pallayas+palvalinyas+|| 20 |
andhrān+hitvā janapadavadhūgāḍhagodāvarīkān+ |
kāliṅgasya+anusara nagarīm+nāma tām+rājadhānīm| |
sambhogānte mukulitadṛśām+tatra vārāṅganānām+ |
aṅgaglānim+hara paripatan+kelivātāyaneṣu|| 21 |
kheladvīcipracayaracitānekasopānarekham+ |
tīram+yāyās+phalabharanamatpūgamālam+payodhes+| |
gāyantīnām+śravaṇasubhagam+tatra siddhāṅganānām+ / sthāne sthāne janaya śanakais+tān+aśabdānuvādān|| 22 |
kuñjakrīḍattridaśataruṇīkeliniśvāsavātais+ |
glāyadvallīkiśalayarucas+nirviśes+vindhyapādān| |
paśyan+vaktrāṇi+anaticaturavyādhasīmantinīnām+ |
mādyadgandhadviradarasitatrāsalolekṣaṇāni|| 23 |
svecchāramyam+vihara vihagavyākulottuṅgavṛkṣe |
vindhotsaṅgapraṇayini vane mānavatyas+api yatra| / saṃjāyante rahasi kariṇām+krūram+ākarṇya śabdam+ |
bhartus+kaṇṭhe praṇihitabhujāvallayas+bhillayoṣās+|| 24 |
svairakrīḍārasikaśabarīsiktarodhonikuñjām+ |
gacches+revām+abhinavaśukaśyāmavaṃśīvanena| |
manyante yat+parisarabhuvi prauḍhasīmantinīnām+ |
līlāmānagraham+api rates+antarāyam+yuvānas+|| 25 |
līlām+netum+nayanapadavīm+keralīnām+rates+cet+ |
gacches+khyātām+jagati nagarīm+ākhyayā tām+yayātes+| |
gāḍhāśliṣṭakramukataravas+prāṅgaṇe nāgavallyas+ |
bālām+yatra priyatamaparīrambham+adhyāpayanti|| 26 / gaṅgāvīciplutaparisaras+saudhamālāvataṃsas+ |
yāsyati+uccais+tvayi rasamayas+vismayam+suhmadeśas+| |
śrotrakrīḍābharaṇapadavīm+bhūmidevāṅganānām+ |
tālīpatram+navaśaśikalākomalam+yatra yāti|| 27 |
tasmin+senānvayanṛpatinā devarājyābhiṣiktas+ |
devas+suhme vasati kamalākelikāras+murāris+| |
pāṇau līlākamalam+asakṛt+yatsamīpe vahantyas+ |
lakṣmīśaṅkām+prakṛtisubhagās+kurvate vārarāmās+|| 28 |
yātasya+ūrdhvam+dhanapatiganena+eva gaurais+agārais+ |
paśyes+tasmin+nagaram+anagham+cāru candrārdhamaules+| |
yatra+anekapriyanakhapadavyājatas+vārarāmās+ |
bhartus+bhūṣāśaśadharakalācihnam+aṅke vahanti|| 29 |
tatra+anarghyam+raghukulagurum+svarṇadītīradeśe |
natvā devam+vraja girisutāsaṃvibhaktāṅgaramyam| |
yāte yasmin+nayanapadavīm+sundarabhrūlatānām+ |
prauḍhastrīṇām+galati ramaṇapremajanmābhimānas+|| 30 |
tat+kṣetram+ca tridivasaritam+ca+antarā sevanīyas+ / śrīballālakṣitipatiyaśobāndhavas+setubandhas+| |
ārūḍhānām+tridivataṭinīsnānahetos+janānām+ |
yatra dvedhā+api+amaranagarī sannikṛṣṭā vibhāti|| 31 / gaṅgām+phenastabakamukuram+vīcihaste vahantīm+ |
sevethās+tām+atha parisaraprauḍhahaṃsāvataṃsām| |
pratyāvṛtya vrajati jaladhau preyasi premalolā |
kartum+keśagraham+iva kim+api+uddhatā yā vibhāti|| 32 |
toyakrīḍāsarasanipatatsuhmasīmantinīnām+ |
vīcīdhautais+stanamṛgamadas+śyāmalībhūya bhūyas+| |
bhāgīrathyās+tapanatanayā yatra niryāti devī / deśam+yāyās+tam+atha jagatīpāvanam+bhaktinamras+|| 33 |
saṃsarpantīm+prakṛtikuṭilām+darśitāvartacakrām+ |
tām+ālokya tridaśasaritas+nirgatām+ambugarbhāt| |
mā nirmuktāsitaphaṇivadhūśaṅkayā kātaras+bhūs+ |
bhītas+sarvas+bhavati bhujagāt+kim+punas+tvādṛśas+yas+|| 34 |
krīḍantīnām+payasi rabhasāt+tatra līlāvatīnām+ / vīcīhastais+racaya kucayos+aṃśukasraṃsanāni| |
sadyas+tāsām+api ca ramaṇālokanavyākulānām+ / yāntu krīḍāmasṛṇahasitāni+uttarīyāñcalatvam|| 35 |
skandhāvāram+vijayapuram+iti+unnatām+rājadhānīm+ / dṛṣṭvā tāvat+bhuvanajayinas+tasya rājñas+adhigacches+| |
gaṅgāvātas+tvam+iva caturas+yatra paurāṅganānām+ |
sambhogānte sapadi vtanoti+aṅgasaṃvāhanāni|| 36 |
yatsadhānām+upari vaḍabhīśālabhañjīṣu līnās+ | Yaska: Nirukta (niruktau.htm.txt) 9515162 (0.028): sa.viśvāmitro.nadīs.tustāva,.gādhā.bhavata.ity.api.dvivat.api.bahuvat.tad.yad.dvivat.uparistāt.tad.vyākhyāsyāmo.atha.etad.bahuvat/ |
susnigdhāsu prakṛtimadhurās+kelikautūhalena| |
unnīyante katham+api / rahaḥpāṇipaṅkeruhāgrasparśodgacchatpulakamukulās+subhruvas+vallabhena|| 37 |
snigdhaśyāmāramaṇamaṇibhis+baddhamundhālavālās+ |
paurastrībhis+kramukataravas+ropitās+prāṅgaṇeṣu| |
yatra+ayatnopagatasalilais+naktam+āsiktamūlās+ |
na+apekṣante parijanavadhūpāṇiviśrāṇitāmbhas+|| 38 |
gaṅgāśleṣaprakṛtivimale pālite tena rājñā |
jātā lokadvitayavigaladbhītayas+yatra paurās+| |
bālābhyas+atha praṇayakalahais+rūḍhakopāṅkurābhyas+ |
vicasyanti bhrukuṭiracanācārubhīmānanābhyas+|| 39 |
āttam+karṇāt+praṇihitapadam+sāñjanais+aśruleśais+ |
baddham+tāpaglapitabisinītantunā bandhanena| |
yatra strīṇām+adhararucakanyastasindūramudram+ / tālīpatram+praṇayini jane premalekhatvam+eti|| 40 |
bhartus+svairam+suratajanitasvedabindūn+vinetum+ |
yatra snehāt+agaṇitajinaglānibhis+mugdhadārais+| |
sīdhotsaṅge śaśadhararucas+tantujālapraviṣṭās+ |
vyākṛṣyante ruciracamarībālabhārabhrameṇa|| 41 |
vṛddhoṣmāṇas+stanaparisarās+kuṅkumasya+aṅgarāgās+ |
dolās+kelivyasanarasikās+sundarīṇām+samūhās+| |
krīḍāvāpyas+pratanusalilās+mālatīdāma rātris+ |
styānajyotsnā mudam+aviratam+kurvate yatra yūnām|| 42 |
bhrāmyantīnām+tamasi nibiḍe vallabhākāṅkṣiṇīnām+ / lākṣārāgās+caraṇagalitās+paurasīmantinīnām| |
raktāśokastabakalalitais+bālabhānos+mayūkhais+ |
na+ālakṣyante rajanivigame pauramārgeṣu yatra|| 43 |
ratnais+muktāmarakatamahānīlasaugandhikādyais+ |
śaṅkais+bālāvalayaracanābandhubhis+vidrumais+ca| |
lopāmudrāramaṇamuninā pītaniḥśeṣavāras+ |
śrīḥsarvasvam+harati vipadam+yatra ratnākarasya|| 44 |
mūkībhūtām+marakatamayīm+hārayaṣṭim+dadhānās+ |
yasmin+bālās+mṛgamadamasīpicchileṣu staneṣu| |
cetovartismarahutavaham+dīpitam+snehapūrais+ |
kṛtvā yānti priyatamagṛhān+andhakāre ghane+api|| 45 |
nītam+yatnāt+avinayalipes+patratām+āyatākṣyā |
nirgacchantyas+sapadi hṛdayam+kṣālayitvā+iva yatra| / kānte pādapraṇayini milatkajjalaśyāmalānām+ |
unmucyante nayanapayasām+śreṇayas+māninībhis+|| 46 / agre teṣām+vyapagatamadas+sthātum+eva+asamarthas+ |
dṛṣṭvā kāntim+kusumadhanuṣas+kā kathā vikramasya| |
subhrūlīlācaturanayanakṣeparamyais+vilāsais+ |
yasmin+yātās+tat+api sudṛśām+kiṃkaratvam+yuvānas+|| 47 |
tvayi+āsīni manasijagurau yatra sāraṅganetrās+ |
saṃdṛśyante racitacaturodyānadolāvilāsās+| |
abhyasyantyas+sarabhasam+iva vyomakāntārayānam+ |
kandarpasya tridivayuvatīm+jetukāmasya senās+|| 48 / prāsādānām+dinapariṇatau garbham+dagdhāgurūṇām+ |
jālodgīrṇas+sajalajaladaśyāmalas+yatra dhūmas+| |
sadyaḥkrīḍākutukarabhasārūḍhapaurīmukhendujyotsnāsaṃgaprasṛmaratamaḥśreṇiśaṅkām+tanoti|| |
vyarthībhūtapriyasahacarīcāruvācām+niśīthe |
roṣāt+astrīkṛtakuvalayottaṃsavisraṃsimālyam| |
yūnām+yatra praṇayakalaham+keliharmyāgrabhājām+ |
indus+pratyādiśati savidhībhūya śaśvat+kareṇa|| 50 / tatra svecchārativinimaye ca+eav sīmantinīnām+ |
karṇasraṃsi prakṛtisubhagam+ketakīgarbhapatram| |
utpaśyanti vyatikaracalatkuṇḍalāghaṭṭanābhis+ |
bhinnam+sākṣāt+iva mukhavidhos+khaṇḍam+ekam+vidagdhās+|| 51 |
vācas+śrotrāmṛtam+anugatabhrūvilāsās+kaṭākṣās+ |
rūpam+hastoccayasamucitam+snigdhamugdhās+ca hāvās+| |
yātam+līlāñcitam+akṛtakam+yatra nepathyam+etat+ / paurastrīṇām+draviṇasulabhā prakriyā bhūṣaṇam+ca|| 52 |
puñjībhūtam+jagat+iva tatas+saptakakṣyāniveśais+ |
ramyam+yāyās+bhavanam+avanīmaṇḍalākhaṇḍalasya| |
yatsaudhānām+śikharisuhṛdām+mūrdhni viśrāntameghe |
vidyullekhā vitarati muhus+vaijayantīvilāsam|| 53 |
snigdhaśyāmais+iva viracitā dāritais+indranīlais+ |
vyāpī tasmin+avanivanitāramyaromāvalī+iva| / yasyās+tīre viharadanatiprauḍhasīmantinīnām+ |
manye līlāgatiṣu guravas+rājahaṃsās+bhavanti|| 54 |
devam+sākṣāt+manasijam+iva prāptarājyābhiṣekam+ |
sevethās+tvam+vyathitasamaye cāmaragrāhiṇībhis+| |
yasya snigdhasphuradasilatāsphāragatyā jalānām+ |
labdhas+sakhye ripukulavadhūlocanais+saṃvibhāgas+|| 55 |
yasya+autsukyāt+asamasamarālokanonmādabhājām+ |
svargastrīṇām+aparigaṇitasrastacelāñcalānām| |
manye dhārācaturaturagotkhātareṇupratānas+ |
sadyolagnas+stanakalaśayos+antarīyatvam+eti|| 56 |
bhugnagrīvam+bhujabisalatāsaktavaktrāmbujābhis+ |
sas+ayam+senānvayanṛpas+iti trāsakautūhalābhyām| |
viṣvak+pītas+kuvalayadalaśreṇidīrghais+kaṭākṣais+ |
paurastrībhis+sapadi nagarīvidrave vidviṣām+yas+|| 57 |
baddhākrāndās+vihagaruditais+bibhratī caitasī+iva |
krīḍāgāre suciralikhitām+ākṛtim+vallabhasya| |
prauḍhārāmā yadarinagarī / saudhasaṃjātadūrvājālavyājāt+alakapaṭalīm+dūranamrām+bibharti|| 58 |
krīḍāroṣe sutanucaraṇāhanyamānasya patyus+ |
pratyudgacchatpulakapaṭalena+api bādhām+dadhānā| |
bhrāmyasi+adres+vanabhuvi katham+krūradarbhāṅkurāyām+ |
evaṃprāyas+yadarinagarīśārikāṇām+vilāpas+|| 59 |
tasmin+kāle kvacit+api sa cet+vāsarasya tribhāgam+ |
rājā śaktas+gamayati rahas+cintayan+antarāyān| |
saṃdeśas+me na pavana tadā kiṃcit+āvedanīyas+ |
kāryottapte manasi labhate na+avakāśam+vilāsas+|| 60 |
āsādya+atas+kam+api samayam+saumya vaktum+vivikte |
devam+nīcais+vinayacaturas+kāmin+prakramethās+| |
api+anyeṣu praṇayibhis+abhivyañjitas+kāryabhāgas+ / siddhim+gantum+prabhus+avasare kim+punas+pārthiveṣu|| 61 |
śrīkhaṇḍādres+vasati śikhare kas+api gandharvalokas+ |
tatra+asti+ekā kuvalayavatī nāma mānyā+aṅganānām| |
dūtam+tasyās+kalaya malayopatyakāmārutam+mām+ |
kāmidvandvam+ghaṭayati mithas+viprayuktam+yas+ekas+|| 62 |
jitvā deva tvayi sarabhasam+dākṣiṇātyān+kṣitīśān+ |
pratyāvṛtte malayakaṭakāt+cittam+ādāya tasyās+| |
dūram+yāte kamitari vṛthā vṛttis+asya+iti tasyās+ |
bāṣpotpīḍā sapadi padavīm+saṃrurodha+īkṣaṇasya|| 63 |
vinyasya+agram+bhuvi caraṇayos+kautukottambhitākṣī |
tvatsamparkaprakṛtisubhagām+unnatagrīvam+āśām| |
utpaśyantī kim+api sutanus+lakṣyate saudhaśṛṅgāt+ |
udbhinnāśrusthagitam+asakṛt+tvatsamīpam+yiyāsus+|| 64 |
yasmin+kāle nayanaviṣayam+sāhasiniyā+asi nītas+ |
sāraṅgākṣyās+sakalalalanālocanānandakārin| |
jāne tasmāt+prabhṛti janitasvāntasaṃtāpakhedā |
sā ramyeṣu kvacit+api na viśvāsam+ekāntam+eti|| 65 |
muṣṭigrāhyam+kim+api vidhinā kurvatā madhyabhāgam+ |
manye bālā kusumadhanuṣas+nirmitā kārmukāya| / rājan+uccais+virahajanitakṣāmabhāvam+vahantī |
jātā samprati+aha sutanus+sā ca maurvī latā+iva|| 66 |
kīdṛk+kāntas+kathaya tarale vartate yas+tava+antar+ |
yatnāt+ittham+subhaga bahuśas+pṛṣṭayā+ālījanena| |
niḥśvasya+uccais+katham+api tayā stambhitāśrupravāhā |
nyastā dṛṣṭis+likhitamadane bhittibhāge gṛhasya|| 67 |
dhatte sadyas+tvadupagamitapremalekhabhramam+sā |
tālīpatre priyasahacarīkarṇapāśacyute+api| |
kim+ca krīḍāśukam+api muhus+pṛcchati tvatpravṛttim+ |
gāḍhodbhūtas+kva khalu gaṇayati+anvayam+tu+arthibhāvas+|| 68 |
na+uttaṃsatvam+dṛśam+api nayati+utpale baddhakopā |
mālyais+klāntā na bhujalatikām+api+asau saṃvṛṇoti| |
padmodvignās+hṛdayanihitāt+tāpasampattihetos+ |
ālīhastāt+api ca sahasā mīlitākṣī bibheti|| 69 |
abhyasyantī sarasakusumasvastaros+prāntasuptā |
śuṣyatpaṅkaprakarasapharīsambhramodvartitāni| |
dhārābāṣpam+nayananalinīnālatām+ca+ānayantī |
manye bālā gamayati punas+sā kathaṃcit+dināni|| 70 |
antas+tāpam+tuhinapayasām+api+anucchidyam+āpya |
tvattas+bālās+malayajarajaḥsrotasām+api+asādhyam| |
dhatte nindām+kusumaviśikhe+atyantasādṛśyamūḍhā |
susthā+api syāt+kim+uta virahavyākulās+vibhramiṇyas+|| 71 |
dveṣas+krīḍāvipinavasatau candanāmbhoniṣedhas+ |
pratyākhyānam+sarasanalinītālavṛntānilasya| / jātas+tasyām+katham+api sakhībuddhijas+tvadviyoge |
mūrchāvegavyapagamavidhes+eṣas+eva prakāras+|| 72 |
dhatte dveṣam+śaśini kurute na graham+keśahaste |
dūre hāram+kṣipati ramate nindayā candanasya| |
vaktum+deva tvayi param+asau svām+avasthām+kathaṃcit+ |
gāḍhodvegā nayati kavitācintayā vāsarāṇi|| 73 |
ādau yātas+nayanapadavīm+stambhayan+pakṣmamālām+ |
cumban+gaṇḍasthalabhuvam+atho pītabimbādharoṣṭhas+| |
kurvan+kaṇṭhagraham+api kucotsaṅgaśayyāśayānas+ |
tasyās+bāṣpas+kim+iva na khalu tvadviyoge karoti|| 74 |
śāraṅgākṣyā janayati na yat+bhasmasāt+aṅgakāni |
tvadviśleṣe smarahutavahas+śvāsasaṃdhukṣitas+api| |
jāne tasyās+sa khalu nayanadroṇivārām+prabhāvas+ |
yat+vā śaśvat+nṛpa tava manovartinas+śītalasya|| 75 |
śāntaprāye rajanisamaye kiṃcit+āmīlitākṣī |
prāpya svapne katham+api puras+tvām+atiprauḍharāgā| |
śliṣyantī svām+tanum+anupadam+viprabuddhā+atha bālā |
lajjālolam+balayati mukham+sā sakhīnām+mukheṣu|| 76 |
candrāt+ramyām+upavanabhuvam+dūratas+dveṣṭi bālā |
na+ālāpam+ca kvacana kurute sārdham+ālījanena| |
rakṣāhetos+smaraviśikhatas+kevalam+sā varākī |
dhatte līlāphalakam+urasi tvatpraticchandaśobhi|| 77 |
vinyasyantī śaśini nayane durdinais+aśruvārām+ |
dhārāśvāsais+bakulakusumāmodam+āghrātukāmā| |
śuśrūṣas+ca bhramaravirutam+mūrchayā rakṣitā+asau / vīkṣya+avasthām+kas+iva karuṇākātaras+syāt+na tasyās+|| 78 |
cetovṛttis+sphurati karuṇā viprayoge virāgas+ |
kopāveśas+kusumaviśikhe nityam+ātmani+avajñā| |
ittham+svāṅge sthitam+iva samālambya citrā varākī |
tvayi+ekāntasthiraviracitam+bhāvam+āviṣkaroti|| 79 |
prāk+ālāpās+pratimuhus+api premaramyās+sakhīnās+ |
tvaji+ekāntavyapagatadaye saṃgamāśā+api na+eva| |
tasyās+cintām+virahajanitām+nātha vismārayantī |
mūrchā+eva+ekā bhavati satatam+jīvitālambanāya|| 80 |
tasyās+rājan+anubhavam+anāsādyahastāvarodhāt+ |
gaṇḍābhoge nayanasalilasrotasā kṣālitas+api| |
pratyāsannas+stanaparisare cetasā tvām+vahantyās+ |
prāleyāṃśus+nṛpatikakudacchatrabhaṅgīm+bibharti|| 81 |
yātas+kṛcchrāt+tuhinasamayas+samprati tvatsakāśāt+ |
āgacchantīm+pavanalaharīm+api+anāsādayantyās+| |
kas+sannaddhe parabhṛtavadhūkelivācālalole |
caitre tasyās+kathaya subhaga prāṇarakṣābhyupāyas+|| 82 |
bhūyas+bhūyas+praviśati manas+dāruṇe manmathāgnau / magnam+bāṣpāmbhasi nayanayos+dvandvam+indīvarākṣyās+| |
tasyās+rājan+atanuvirahavyākulāyās+tapasvī |
jātas+bhasmacchuritas+iva sa kṣāmapāṇḍus+kapolas+|| 83 |
rājan+urvīvalayavanitākāmuka tvatsakāśāt+ |
āśātantus+bhavatu sudṛśas+durlabhas+prematantus+| |
kaṣṭāt+kaṣṭam+punar+idam+aho svapnasaṃketadūtī |
nidrā+api+asyās+kṣaṇam+api na yat+netrasīmānam+eti|| 84 |
pratyāvṛttās+stanaparisarāt+candanasphītamūrtes+ |
śvāsās+eva smarahutavahoddīpanaikapragalbhās+| |
tām+utkaṇṭhākulitahṛdayām+khedayanti prakāmam+ / samprāpyante malayapavanais+evam+eva+ayaśāṃsi|| 85 |
tvadvaktrānusmaraṇarasikā kātarā ca prakāmam+ |
jyotsnāsekais+dvijapatim+adhikṣepapātram+karoti| |
kim+ca dveṣṭi tridaśabhiṣajau sundara tvām+vicintya |
prāyeṇa+evam+bhavati vidhurāsannamṛtyos+manīṣā|| 86 |
sā vairasyāt+asitanayanā hematālīdalānām+ |
pratyākhyānāt+prakṛtisubhagam+karṇapāśam+bibharti| |
tadgātrāṇām+kim+api sahasā durbalatvam+vicintya |
tyaktam+trāsāt+guṇam+iva manojanmanā kārmukasya|| 87 |
api+ājanmaprabhṛtisuhṛdas+candanasya+aparādhāt+ / adhyāste sā na khalu malayopatyakākānanāni| | |
kim+ca dveṣāt+upari madanasya+iva sarvāṅgatanvī |
baddhāveśā manasi rataye na+avakāśam+dadāti|| 88 |
līlodyāne vitarati dṛśam+yatnasaṃruddhabāṣpā |
sāndre candrārciṣi niviśate candanābhyaktagātrī| |
krīḍāvāpīm+marut+abhimukham+dhāvati vyākulā+asau |
kim+vā nāryas+ramaṇavirahe sāhasam+na+ācaranti|| 89 |
yātās+kaṇṭhasthalam+api ghanaśvāsamātrāvaśeṣās+ |
tām+utkaṇṭhāpratanum+asavas+sarvathā na tyajanti| |
labdhvā kaṇṭhapraṇayam+athavā tādṛśam+aṅganānām+ |
śaktas+tyāge kas+iva bhuvane cetasā vicyutas+api|| 90 |
kṣīṇas+tāpas+vapuṣi vigatā netrayos+aśrudhārā |
viśrāntāni kramakṛśatanos+aṅgavikṣepaṇāni| / ittham+śānte virahajanite vyādhirāge mṛgākṣyās+ |
śvāsas+tasyās+param+upacitas+nirvṛtes+antarāyas+|| 91 |
līlodyāne parabhṛtavadhūpañcamais+pīḍyamānā |
tāmyanmūrtis+malayamarutā kelivātāyaneṣu| |
sā na+ekatra kvacit+api padam+kātarākṣī vidhatte |
yat+satyam+na tribhuvanam+api prītaye duḥkhitānām|| 92 |
sā sarvatra+apratihatagatis+vidyayā sati+api tvām+ |
pratyākhyānāt+subhaga sahasā bibhyatī na+abhyupaiti| |
rājānas+hi prakṛtirasavaccetasas+api+anyanārīm+ |
rūḍhapremaprabalavanitābhīravas+no lasanti|| 93 |
tasyās+tīvrasmarahutabhujā dahyamānāṅgayaṣṭes+ |
nyastam+sadyas+stanaparisare candanam+śoṣam+eti| |
uktais+kim+vā bahubhis+apadāropitasvāntavṛttes+ |
tvayi+āyattas+kuvalayadṛśas+jīvarakṣāprakāras+|| 94 |
iti+ākhyāte pulakitatanus+medinīpuṣpaketus+ / pratyutthāya praṇayasubhagam+gāḍham+āśliṣyati tvām| |
vākyais+ebhis+karuṇamasṛṇais+komalatvam+bhajante |
grāvāṇas+api prakṛtisarasas+kim+punas+tādṛśas+yas+|| 95 |
sadyas+kṛtvā pavana vinayāt+añjalim+mūrdhni kiṃcit+ |
vaktavyas+asau rahasi bhavatā madgirā gauḍarājas+| |
tvattas+śroṣyati+avahitamanās+sas+anuraktāṅganānām+ |
jāyante hi praṇayini sudhāvīcayas+vācikāni|| 96 / pārśve paścāt+api ca puratas+darśayan+ātmarūpam+ |
vyaktam+deva tvam+asi jagatām+īśvaras+śārṅgapāṇis+| |
tat+mām+bhaktipravaṇamanasam+na+anugṛhṇāsi kasmāt+ |
kāyavyūham+racayitum+alam+na+aparas+kaiṭabhāres+|| 97 |
saudhotsaṅge mukulitadṛśam+tatsakhīnām+purastāt+ |
mām+āsādya tvam+ayam+akṛthās+gocare yat+na vācām| |
tat+kurvīthās+subhaga na satām+garhaṇīyā yathā syām+ |
kanyām+loke na khalu sudhiyas+dūṣayitvā tyajanti|| 98 |
vṛtte gaurīpariṇayavidhau pīvaraprītibhājā |
sṛṣṭasya+iva tripurajayinā puṣpaketis+navasya| / rājan+astu praṇayacaturas+dūratas+premabandhas+ |
puṇyena syām+tava caraṇayos+kena saṃvāhane+api|| 99 / saṃdeśas+ayam+manasi nihitas+kaccit+āyuṣmatā me |
kim+vā bhūyas+tvayi viracitais+aṅga bhikṣāprakārais+| |
pārārthyaikapravaṇamanasas+tvadvidhās+bāṣpamiśrān+ |
āpannānām+na khalu bahuśas+kākuvādān+sahante|| 100 |
dantivyūham+kanakalatikām+cāmaram+haimadaṇḍam+ |
yas+gauḍendrāt+alabhata kavikṣmābhṛtām+cakravartī| |
śrīdhoyīkas+sakalarasikaprītihetos+manasvī |
kāvyam+sārasvatam+iva mahāmantram+etat+jagāda|| 101 / goṣṭhībandhas+sakalakavibhis+vāci vaidarbharītis+ |
vāsas+gaṅgāparisarabhuvi snigdhabhogyā vibhūtis+| |
satsu snehas+sadasi kavitācāryakam+bhūbhujām+me |
bhaktis+lakṣmīpaticaraṇayos+astu janmāntare+api|| 102 |
yāvat+śambhus+vahati girijāsaṃvibhaktam+śarīram+ |
yāvat+jaitram+kalayati dhanus+kausumam+puṣpaketus+| |
yāvat+rādhāramaṇataruṇīkelisākṣī kadambas+ |
tāvat+jīyāt+kavinarapates+eṣa vācām+vilāsas+|| 103 |
kīrtis+labdhā sadasi viduṣām+śītalakṣoṇipālās+ |
vāksaṃdarbhās+katicit+amṛtasyandinas+nirmitās+ca| |
tīre samprati+amarasaritas+kva+api śailopakaṇṭhe |